Niedawno pojawił się tekst o przyrządach zaciskowych – ich historii i zagadnieniach teoretycznych. W tym wpisie opiszemy krótko różne grupy przyrządów zaciskowych. Mamy nadzieję, że dzięki temu wybór odpowiedniego przyrządu będzie łatwiejszy.

Małpy – najbardziej popularne przyrządy zaciskowe

To czy małpy są najbardziej popularnymi zaciskami jest bardzo subiektywne. Na pewno jest sporo dostępnych modeli, właściwie każdy producent ma w swojej ofercie małpę. Małpy zwane są także jumarami z rosyjskiego lub płanietami (puanietami, płaniami) z francuskiego. Cechą, która pozwala je rozpoznać jest dość duża rączka, dzięki tej cesze małpę łatwo chwycić, co znacząco wpływa na komfort podchodzenia po linie. Mechanizm zaciskowy oparty jest na krzywce z ząbkami. Małpy dostępne są w wersji dla lewo- i praworęcznych. Na rynku są także modele podwójne – z dwoma rączkami pozwalające na podchodzenie na dwóch linach, szczególnie przydatne w arborystyce. Kupując małpę warto zwrócić uwagę na ergonomię rączki, przy długich podejściach ma to znaczenie. Niektóre modele mają także obłą górną część, aby ewentualne złapanie przyrządu od góry drugą ręką było wygodniejsze. Można także spotkać małpy z wbudowanymi bloczkami, rozwiązanie pomocne, gdy podchodzimy bez pętli na stopę czy urządzenia na kostkę.

Przyrządy zaciskowe piersiowe

Przyrządy zaciskowe piersiowe używane pojedynczo za bardzo się nie przydadzą, muszą być używane z drugim przyrządem zaciskowym – najczęściej jest to małpa. Podciągamy się na małpie, a powstały na linie luz przechodzi przez przyrząd zaciskowy piersiowy i się blokuje. Wtedy można przesunąć małpę do góry i powtórzyć te same ruchy. Przyrząd piersiowy może być wpięty do uprzęży (najczęściej w tę samą pętlę co punkt centralny) i ustabilizowany w optymalnej pozycji dedykowanymi do tego tasiemkami. Drugim rozwiązaniem są przyrządy, które firmowo są integralną częścią danej uprzęży. Pozycja przyrządu piersiowego jest dość istotna, czym bardziej pionowo będzie ustawiony, tym lina będzie przechodzić płynniej. Camp stosuje w swoim przyrządzie ciekawy patent – dodatkowe rolki, które mają za zadanie uczynić ten ruch jeszcze płynniejszym. Mechanizm zaciskowy w przyrządach piersiowych to krzywka z ząbkami.

Przyrządy zaciskowe kostkowe

Te przyrządy solo również za wiele nie potrafią, ale w duecie np. z małpą pozwalają na dużo bardziej wydajne podchodzenie na linie. Przyrządy mocuje się po wewnętrznej stronie kostki, na bucie za pomocą dedykowanych taśm. Dzięki temu podchodząc na linie można bardziej wykorzystać siłę nóg. Tak jak małpy – przyrządy produkowane są w dwóch wersjach – dla prawo i lewonożnych. Mechanizm oparty jest na krzywce z ząbkami. I w tym przyrządzie Camp wykorzystał patent z rolkami, który znacznie ułatwia – zwłaszcza pierwsze metry – podejścia. Dla przypomnienia przyrządy kostkowe nie są SOI (Sprzęt Ochrony Indywidualnej).

Fragment instrukcji przyrządu zaciskowego kostkowego CT Quick Step pokazujący metodę podchodzenia na linie z użyciem owego przyrządu.

Najmniejszy przyrząd zaciskowy – Tibloc

Tibloc to nie grupa przyrządów, a jeden produkt marki Petzl. Warto mu poświęcić uwagę, bo to najmniejszy, najbardziej kompaktowy przyrząd zaciskowy. Został stworzony w 1998 roku, w 2018 został lekko zmodyfikowany. Mechanizm opiera się na ząbkach, ciężko mówić tu o krzywce, bo właściwie cały przyrząd to jedna krzywka z ząbkami. Podchodzenie na linie z użyciem Tibloca może nie jest bardzo wydajne, ale z racji niewielkiego rozmiaru i małej wagi warto mieć taki przyrząd przy uprzęży w razie sytuacji awaryjnych. Można go też stosować w systemach wyciągowych lub samodzielnie do wciągania obciążenia. Tibloc spełnia wymogi jedynie normy sportowej EN 567, więc nie może być stosowany jako SOI.

Przyrząd zaciskowy Tibloc Petzl zainstalowany na linie.

Bloczki z blokadami

Bloczki to nie przyrządy zaciskowe, ale warto przy okazji tego tekstu wspomnieć o grupie bloczków, które mają wbudowane blokady. Zasady działania owych blokad są analogiczne do tych z przyrządów zaciskowych. Takie rozwiązanie jest bardzo pomocne przy dużych obciążeniach lub gdy system wyciągowy jest zainstalowany znacznie wyżej niż punkt, do którego obciążenie ma dotrzeć. Na rynku jest kilka modeli przyrządów awaryjnych, które mają taką opcję, są to urządzenia wielofunkcyjne o niewielkich rozmiarach. Najbardziej popularne są Duck Konga i Roll’n’lock CT, oba mają krzywki zaciskowe bez ząbków i oba pozwalają wciągać obciążenie do 400 kg. Ze względu na małą średnicę bloczka nie są bardzo wydajne. Istnieją też bloczki z blokadami o większej średnicy, dzięki czemu wciąganie jest łatwiejsze. Wśród bloczków o większej średnicy warty uwagi jest bloczek Pro Traxion, gdzie blokada to krzywka z ząbkami. Blokada nie działa cały czas, a jedynie wtedy gdy zostanie odblokowana przez użytkownika.

Pozostałe

Poza produktami opisanymi powyżej na rynku dostępne są jeszcze inne typy przyrządów zaciskowych, jak np. Basic Petzla, który jest przyrządem analogicznym do małpy, ale bez rączki. Postanowiliśmy skoncentrować się na tych najbardziej popularnych, żeby ułatwić wybory, a nie jeszcze bardziej je skomplikować. Mamy nadzieję, że nasz cel został osiągnięty.